Παράλληλα
η νέα Οδηγία, ανοίγει το δρόμο και για νέες μειώσεις ΦΠΑ, στην Ελλάδα αλλά πανευρωπαϊκά, για μια σειρά αγαθών και υπηρεσιών. Και σε έκτακτες συνθήκες -όπως αυτές που ζει η Ελλάδα και η Ευρώπη- επιτρέπει στην κυβέρνηση να αποφασίζει –αν το αντέχει και ο προϋπολογισμός- μέχρι και την πλήρη απαλλαγή συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Απαλλάσσει όμως και την κτηματαγορά από την “απειλή” επιβολής ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα ακίνητα, ενώ μειώνει δραστικά τον ΦΠΑ (και τις τιμές) για αγροτικά μηχανήματα και προϊόντα.
Η μεγάλη μάχη για να πάρει την τελική μορφή της η νέα Οδηγία, δόθηκε στο Ecofin του περασμένου Δεκεμβρίου. Εκεί επετεύχθη, συmφωνία των κρατών-μελών μετά από 3 χρόνια διαπραγματεύσεων, που θα ισχύσει σε όλα τα κράτη-μέλη από το 2025.
Oι αλλαγές που επέρχονται, απλώνονται σε πολλαπλά μέτωπα. Και συγκεκριμένα:
1. Μόνιμη μείωση ΦΠΑ στα νησιά: Οδηγία, όπως υιοθετήθηκε, κατοχυρώνει σε μόνιμη βάση τη δυνατότητα της Ελλάδας για εφαρμογή ειδικών, μειωμένων κατά έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Δυνατότητα που θα την έχανε αν ερχόταν το άλλο «σχέδιο Οδηγίας». Η αρχική Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2018, αντιμετώπιζε σαν «μεταβατική» και θα καταργούσε την ειδική εξαίρεση που είχε η Ελλάδα στον ΦΠΑ (άρθρο 120 Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τα νησιά του Αιγαίου).
Σε τέτοια περίπτωση, ο ΦΠΑ θα έπρεπε να αυξηθεί έως 50% σε όλα τα νησιά, δηλαδή συντελεστές 24% αντί 17% ή 13% αντί 9% ή 6% αντί 4%.
Η νέα διάταξη που δημοσιεύθηκε ορίζει ότι «η Ελλάδα μπορεί να εφαρμόζει στους νομούς Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου και Κυκλάδων και στα νησιά της Θάσου, των Βόρειων Σποράδων, της Σαμοθράκης και της Σκύρου συντελεστές έως 30% χαμηλότερους από τους αντίστοιχους συντελεστές που εφαρμόζονται στην ηπειρωτική Ελλάδα».
Αφού δεν χάνει τη δυνατότητα, η κυβέρνηση αναζητά πλέον τον κατάλληλο χρόνο και το δημοσιονομικό περιθώριο, για να καταργήσει οριστικά την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά.
2. Νεόδμητα ακίνητα: από το 2006 μέχρι σήμερα, η νομοθεσία προβλέπει την επιβολή του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ (18% τότε και 24% πλέον) στα νεόδμητα ακίνητα. Εξ αρχής είχε τεθεί απαλλαγή για την α΄ κατοικίας. Αλλά η κρίση στην οικοδομή από το 2007 και εν συνεχεία στα Μνημόνια, είχε σταθεί αιτία για αναστολή του ΦΠΑ.
Με τη νέα Οδηγία που θα ισχύσει, το υπουργείο Οικονομικών μπορεί να παρατείνει το πάγωμα του ΦΠΑ στις παραδόσεις ακινήτων έως τουλάχιστον το 2025, ή και να επιβάλλει τον μειωμένο συντελεστή και όχι τον ανώτατο που θα ισχύει τότε (13% αντί 24% με τα σημερινά δεδομένα). Θα δίνει έτσι ένα καθαρό διάδρομο για τους αγοραστές ακινήτων, ώστε να γνωρίζουν και πώς θα πορευτούν στα επόμενα χρόνια.
3. Αγροτικά μηχανήματα και προϊόντα: από το 2025 θα επιτρέπεται η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα (13% αντί 24% με τα σημερινά δεδομένα), εφόσον το επιτρέπουν οι δημοσιονομικές συνθήκες. Μειωμένος ΦΠΑ θα μπορεί να ισχύσει επίσης στο βαμβάκι, στα φυτοφάρμακα και λιπάσματα.
4. Ιατρικά είδη και live streaming: Δίνεται δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων, καθώς και απαλλαγή ΦΠΑ σε είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και ιατρικό εξοπλισμό και αναπηρικά είδη.
Στην Οδηγία τονίζεται ότι:
- πρέπει να καταστεί δυνατή η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών σε περιορισμένο αριθμό ειδικών περιπτώσεων για κοινωνικούς λόγους, προς όφελος του τελικού καταναλωτή και για την επίτευξη στόχου γενικού ενδιαφέροντος.
- η πανδημία της COVID-19 κατέδειξε την ανάγκη (..) ώστε το νομικό πλαίσιο να είναι έτοιμο για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων και, με τον τρόπο αυτόν, να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη μέλη να ανταποκρίνονται ταχέως σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως πανδημίες, ανθρωπιστικές κρίσεις και φυσικές καταστροφές.
